Làm lên hay làm nên và cách dùng chuẩn trong tiếng Việt cho học sinh

Phân biệt **làm lên hay làm nên** giúp học sinh tránh sai lỗi chính tả phổ biến. Cách dùng từ “làm nên” đúng chuẩn mực trong tiếng Việt mang nhiều ý nghĩa tích cực. Các quy tắc và mẹo nhớ đơn giản giúp phân biệt hai từ này trong giao tiếp hàng ngày.

Làm lên hay làm nên, từ nào đúng chính tả?

“Làm nên” là cách viết đúng chính tả trong tiếng Việt. Cụm từ này diễn tả ý nghĩa tạo dựng, gây dựng nên điều gì đó. Nhiều học sinh thường nhầm lẫn giữa “làm lên hay làm nên” khi viết văn.

Bạn đang xem: Làm lên hay làm nên và cách dùng chuẩn trong tiếng Việt cho học sinh

Tôi thường ví von với học trò rằng: “Làm nên” giống như xây một ngôi nhà từ nền móng lên cao. Còn “làm lên” nghe giống như đang nâng vật gì đó lên trên, không phù hợp với nghĩa gốc.

Ví dụ cách dùng đúng:
– Anh ấy đã làm nên sự nghiệp từ hai bàn tay trắng
– Chăm chỉ học tập sẽ giúp con ráng lên hay rán lên và làm nên điều phi thường

Để tránh sai, các em có thể ghi nhớ: Khi muốn diễn tả việc tạo dựng, gây dựng thì dùng “làm nên”. Còn “làm lên” không tồn tại trong từ điển tiếng Việt.

Phân tích ý nghĩa và cách dùng từ “làm nên”

“Làm nên” là cách dùng đúng chính tả trong tiếng Việt, không phải “làm lên”. Từ này diễn tả việc tạo ra thành quả, thành tích đáng kể.

Nhiều học sinh thường nhầm lẫn giữa “nên” và “lên” khi viết cụm từ này. Đây là lỗi phổ biến bởi cả hai từ đều có âm “en”. Tuy nhiên ý nghĩa hoàn toàn khác nhau.

Xem thêm : Cách phân biệt trở nên hay trở lên chuẩn chính tả trong tiếng Việt

“Nên” trong “làm nên” mang nghĩa thành tựu, kết quả tốt đẹp. Còn “lên” chỉ hướng di chuyển từ thấp lên cao. Ví dụ: “Anh ấy đã nên người hay lên người nhờ sự giáo dục của cha mẹ”.

Để tránh nhầm lẫn, có thể ghi nhớ qua câu thành ngữ “làm nên sự nghiệp”. Không ai nói “làm lên sự nghiệp” cả. Hoặc “làm nên danh tiếng”, “làm nên cơ đồ” đều là những cách dùng đúng.

Khi viết, nên chú ý phân biệt: “làm nên” là tạo ra thành quả, còn “làm lên” chỉ đơn thuần là hành động đưa vật gì đó lên cao. Ví dụ: “Làm lên tầng hai” là sai, phải viết “Lên tầng hai”.

Tại sao không dùng “làm lên”?

“Làm nên” là cách dùng đúng chính tả trong tiếng Việt, không phải “làm lên”. Cụm từ này diễn tả việc tạo ra, xây dựng hoặc góp phần tạo thành một điều gì đó.

Nhiều học sinh thường nhầm lẫn giữa “làm nên” và “làm lên” vì cách phát âm gần giống nhau. Tuy nhiên, “lên” chỉ hướng đi lên về mặt không gian hoặc trạng thái, còn “nên” mang nghĩa hoàn thành, tạo thành.

Ví dụ cách dùng đúng:
– Chăm chỉ học tập sẽ làm nên thành công
– Những người anh hùng đã làm nên chiến thắng

Ví dụ cách dùng sai:
– Sự cố gắng làm lên thành công (❌)
– Họ đã làm lên lịch sử (❌)

Để tránh nhầm lẫn, có thể liên tưởng đến cụm từ trở nên hay trở lên. Khi muốn diễn tả việc tạo ra điều gì, ta luôn dùng “nên” chứ không dùng “lên”.

Các cụm từ thường gặp với “làm nên”

“Làm nên” là cách dùng đúng chính tả trong tiếng Việt, không phải “làm lên”. Cũng tương tự như tạo nên hay tạo lên, từ “nên” mang nghĩa hình thành, tạo thành một kết quả.

Xem thêm : Cách phân biệt trần bông hay chần bông và quy tắc viết đúng chính tả

Nhiều học sinh thường viết sai thành “làm lên” do phát âm không chuẩn hoặc nghe theo thói quen. Ví dụ: “Anh ấy đã làm lên sự nghiệp” là sai, phải viết “Anh ấy đã làm nên sự nghiệp”.

Để tránh nhầm lẫn, các em có thể ghi nhớ qua các cụm từ phổ biến: làm nên chuyện, làm nên danh tiếng, làm nên sự nghiệp. Từ “nên” luôn đi với những kết quả tích cực, thành tựu đáng tự hào.

Một mẹo nhỏ giúp phân biệt: “Lên” chỉ hướng đi lên về mặt không gian. Còn “nên” là kết quả đạt được sau quá trình nỗ lực, phấn đấu của con người.

Mẹo phân biệt “nên” và “lên” trong các trường hợp khác

Từ “nên” thường được dùng để khuyên bảo, đề xuất hoặc thể hiện sự phù hợp. Còn từ “lên” diễn tả hướng di chuyển từ thấp đến cao hoặc sự gia tăng. Nhiều học sinh hay nhầm lẫn khi viết “nên lớp” thành “lên lớp”.

Tôi thường gợi ý học trò ghi nhớ: Khi muốn khuyên ai đó làm gì, dùng “nên”. Ví dụ: Em nên biết điều với người lớn. Còn khi nói về việc di chuyển lên cao hoặc tăng lên, dùng “lên”. Ví dụ: Em leo lên cây, giá cả tăng lên.

Một cách dễ nhớ nữa là liên tưởng “nên” với “nề nếp” – những điều tốt đẹp cần làm. Còn “lên” thì nghĩ đến hình ảnh mũi tên chỉ lên trên. Cách này giúp học sinh phân biệt rõ ràng và ít mắc lỗi chính tả hơn.

Phân biệt “làm lên” và “làm nên” trong tiếng Việt Việc phân biệt cách dùng **làm lên hay làm nên** đòi hỏi sự chú ý về ngữ nghĩa và ngữ cảnh. Từ “làm nên” mang nghĩa tích cực về sự thành công, thành tựu và được dùng phổ biến trong nhiều cụm từ như “làm nên sự nghiệp”, “làm nên danh tiếng”. Trong khi đó, “làm lên” không phải là cách dùng chuẩn mực trong tiếng Việt. Các quy tắc phân biệt “nên” và “lên” giúp người học tránh nhầm lẫn khi sử dụng.

Nguồn: https://chinhta.org
Danh mục: Động từ